Rozwód jest jednym z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka. Niezależnie od tego, czy decyzja o rozstaniu była wspólna, czy podjęta jednostronnie, proces ten niesie ze sobą emocjonalne, finansowe i prawne wyzwania. Aby złagodzić te trudności i lepiej przygotować się do nadchodzących zmian, ważne jest odpowiednie przygotowanie zarówno psychiczne, jak i praktyczne.
W niniejszym artykule omawiam najważniejsze kroki, które warto podjąć, aby lepiej przygotować się do rozwodu. Skupimy się na kwestiach prawnych i emocjonalnych, które odgrywają ważną rolę w procesie rozstania. Wspólnie przejdziemy przez etapy planowania rozwodu, poczynając od pierwszej rozmowy (spotkania) z prawnikiem.
Czytając ten poradnik, dowiesz się, jakie kroki podjąć, aby przejść przez ten trudny czas możliwie jak najmniej boleśnie, z jasnym planem na przyszłość.
Przygotowanie do rozwodu
Przygotowanie do rozwodu to proces wymagający nie tylko emocjonalnej, ale przede wszystkim prawnej staranności. Jako Twój prawnik przedstawię Ci sytuację tak, abyś zrozumiał (zrozumiała) wszystkie aspekty związane z rozwodem, które mogą wpłynąć na Twoją sytuację finansową, rodzinną i majątkową.
Jakie dokumenty przygotować
Rozwód jest emocjonalnym wydarzeniem, dlatego nie będziesz mieć pewności co do tego, czy rozwód odbędzie się bez orzekania o winie (dojdzie do porozumienia małżonków) czy z orzekaniem o winie, ważne będzie przygotowanie na samym początku dokumentów. Będą to przede wszystkim:
- akt małżeństwa,
- akty urodzenia dzieci,
- umowy przedmałżeńskie, jeżeli miały miejsce,
- uprzednio wydane orzeczenia np. dotyczące alimentów, władzy rodzicielskiej, kontaktów, rozdzielności majątkowej.
Kluczowe będzie także ustalenie, czy istnieje możliwość polubownego rozwiązania kwestii spornych, co może przyspieszyć cały proces i zmniejszyć koszty związane z postępowaniem sądowym. Znacznie lepiej jest się porozumieć w jak największej ilości kwestii, niż próbować się porozumiewać na trudne tematy przed obliczem sądu. Oczywiście wiem, że czasem przyczyna rozpadu małżeństwa, postawa drugiego małżonka, Twoje emocje mogą w ogóle uniemożliwiać znalezienie porozumienia / szukanie drogi do procesu, w którym maksymalnie dużo kwestii da się uzgodnić z drugą stroną.
Pozew o rozwód
Jak przygotować się do rozprawy rozwodowej? Jeżeli w sprawie o rozwód będzie istniała zgodność pomiędzy małżonkami (co do rozwodu bez orzekania o winie i co do zawarcia porozumienia rodzicielskiego), do sądu można złożyć pozew o rozwód wskazujący, że rozwodzący się małżonkowie w określonym zakresie są zgodni. Na tym etapie warto wiedzieć, iż pozew o rozwód nie jest tożsamy z wnioskiem o podział majątku. Sądy rozwodowe nie są chętne prowadzeniu spraw o podział majątku razem ze sprawą rozwodową, bowiem sprawa o podział majątku często znacząco wydłuża postępowania. Podział majątku w ramach sprawy rozwodowej jest możliwy tylko w przypadku jasnego porozumienia małżonków. Podział majątku co do zasady nie powinien wpływać na długość postępowania rozwodowego.
Rozwód bez orzekania o winie
Rozwód bez orzekania o winie jest rozwiązaniem, które pozwala małżonkom na zakończenie małżeństwa w sposób bardziej pokojowy i szybki, bez konieczności udowadniania winy jednej ze stron. Jest to opcja szczególnie korzystna, gdy oboje małżonkowie zgodnie uznają, że ich związek nie ma przyszłości, i chcą uniknąć dodatkowego stresu oraz konfrontacji w sądzie.
Tego typu rozwód często skraca czas trwania postępowania, ponieważ sąd nie musi przeprowadzać szczegółowego dochodzenia w sprawie przyczyn rozpadu małżeństwa. Warto pamiętać, że rozwód bez orzekania o winie nie wpływa na prawa do alimentów należnych dziecku/dzieciom, ani na kwestie podziału majątku, które nadal wymagają dokładnego ustalenia. Dla wielu par to najbardziej pragmatyczne wyjście, umożliwiające zakończenie związku w sposób możliwie najbardziej ugodowy.
Jeżeli posiadacie wspólne dzieci, będziecie mieli ze sobą kontakt jeszcze przez długie lata, dlatego najlepiej rozejść się pokojowo. Jeżeli oboje z jakiegoś powodu nie jesteście się w stanie porozumieć, warto poprosić adwokata, aby pełnił funkcję przekaziciela oczekiwań, dążąc do porozumienia i załagodzenia sporu. Jeżeli to się nie uda, czeka Was rozwód z orzekaniem o winie.
Rozwód z orzekaniem o winie
Rozwód z orzekaniem o winie to jeden z bardziej skomplikowanych i emocjonalnie obciążających rodzajów rozstania. W tego typu procesie sąd, na wniosek jednej ze stron (a w istocie zwykle obu stron, bo dochodzi do przerzucania się winą), rozstrzyga, kto ponosi odpowiedzialność za rozpad małżeństwa. Decyzja o wniesieniu pozwu z orzekaniem o winie wiąże się nie tylko z dodatkowymi wyzwaniami prawnymi, ale także z koniecznością szczegółowego udowodnienia winy małżonka. Wina ta może być wynikiem zdrady, przemocy, zaniedbania obowiązków rodzinnych czy uzależnień.
Warto pamiętać, że rozwód z orzekaniem o winie nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Proces ten może znacząco się przedłużyć, prowadząc do eskalacji konfliktu między małżonkami, co negatywnie wpływa zarówno na ich samopoczucie, jak i na dobro dzieci. Z drugiej strony, wina drugiego małżonka może mieć istotne znaczenie przy ustalaniu alimentów należnych małżonkowi, rozstrzyganiu o władzy rodzicielskiej czy kontaktach (w sytuacji gdy naganne zachowania jednego z małżonków naruszają dobro dziecka/dzieci).
Przy ustalaniu rozwodu z orzekaniem o winie ważne będzie posiadanie odpowiednich dowodów, świadczących na niekorzyść małżonka – aczkolwiek ilość nie zawsze przechodzi w jakość, niestety przy orzekaniu o winie rzadko wystarczą zeznania jednego świadka…
Adwokat złoży pozew rozwodowy do sądu
Kiedy adwokat składa pozew rozwodowy do sądu rozpoczyna się formalny proces mający na celu rozwiązanie małżeństwa. Pozew rozwodowy jest dokumentem, który zawiera wszystkie kluczowe informacje dotyczące małżeństwa, takie jak dane małżonków, datę zawarcia związku oraz przyczyny jego rozpadu. Jeśli rozwód ma być przeprowadzony z orzekaniem o winie, adwokat przedstawia w pozwie szczegółowe dowody i argumenty, wskazujące na odpowiedzialność jednej ze stron za rozpad małżeństwa. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie, pozew może być mniej szczegółowy. Jeśli małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko/dzieci, istotną i konieczną część pozwu stanowi opis ich aktualnego funkcjonowania oraz określenie żądań (wraz z uzasadnieniem) w zakresie władzy rodzicielskiej, alimentów i kontaktów.
Po złożeniu pozwu sąd doręcza jego odpis drugiemu małżonkowi (pozwanemu/pozwanej), zakreślając co najmniej dwutygodniowy termin na złożenie odpowiedzi (której zawartość odpowiada – w uproszczeniu – zawartości pozwu). Profesjonalne złożenie pozwu/odpowiedzi na pozew przez adwokata to kluczowy krok, który umożliwia sprawne przeprowadzenie rozwodu oraz ochronę Twoich praw.
Zdarza się, że pewne kwestie (np. alimenty) wymagają uregulowania już na czas trwania procesu rozwodowego. W takiej sytuacji pozew / odpowiedź na pozew winna zawierać stosowny wniosek wraz z uzasadnieniem. Po otrzymaniu wniosku o udzielenie zabezpieczenia (wydanie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia) sąd albo od razu wyda stosowne postanowienie, albo doręczy odpis wniosku drugiej stronie, zakreślając jej termin na zajęcie stanowiska, albo też wyznacza termin posiedzenia, na którym rozpozna wniosek.
Po wymianie pism (złożeniu pozwu, złożeniu odpowiedzi na pozew) może dojść do negocjacji pomiędzy małżonkami (i ich pełnomocnikami), a w konsekwencji do uzgodnienia pewnych kwestii, które początkowo wydawały się sporne. W takiej sytuacji można poinformować sąd o zmianie / uzgodnieniu stanowisk.
Sąd – po zapoznaniu się z wnioskami dowodowymi i twierdzeniami stron – wyznaczy termin pierwszej rozprawy. Czasem już wówczas – w sprawach, w których małżonkowie mają dziecko/dzieci – może zarządzić np. przeprowadzenie wywiadu kuratorskiego w miejscu zamieszkania stron.
Ile potrwa sprawa rozwodowa
Czas trwania sprawy rozwodowej będzie się znacznie różnić w zależności od wielu czynników, takich jak stopień skomplikowania sprawy, rodzaju rozwodu (z orzekaniem o winie czy bez), ilość dowodów do przeanalizowania/przeprowadzenia, a także postawy stron w trakcie procesu. Średnio postępowanie rozwodowe w Polsce trwa od kilku miesięcy do nawet kilku lat, jednak dokładny czas jest trudny do określenia bez uwzględnienia szczegółów indywidualnej sytuacji.
Rozwód bez orzekania o winie zazwyczaj przebiega szybciej i może zakończyć się nawet na pierwszej lub drugiej rozprawie. W takim przypadku, jeżeli małżonkowie osiągnęli porozumienie w opieki nad dziećmi czy alimentów, postępowanie może trwać około 3 do 6 miesięcy.
Natomiast rozwód z orzekaniem o winie jest znacznie bardziej czasochłonny. Proces może trwać od 1 do 3 lat, a czasem nawet dłużej (jeżeli w trakcie postępowania sąd musi wydawać postanowienia – np. zabezpieczające – podlegające zaskarżeniu, jeśli świadkowie nie stawiają się na wezwanie, jeśli trzeba oczekiwać na akta innych spraw itp.). W tym przypadku sąd musi przeanalizować dowody z dokumentów, przesłuchać świadków oraz dokładnie rozpatrzyć wszystkie okoliczności rozstania, co wydłuża postępowanie. W takich sprawach nierzadko trzeba się liczyć z kilku- a nawet kilkunastomiesięcznym oczekiwaniem na opinię OZSS (bo małżonkowie walczący o winę nierzadko nie są w stanie osiągnąć porozumienia w sprawie dzieci i spór o winę oddziaływa na spór o dzieci), względnie na opinię psychiatryczną (bo małżonek powołuje się na chorobę, którą uniemożliwiała mu wypełnienia rodzinnych obowiązków).
Czas trwania rozwodu zależy również od czynników takich jak:
- Złożoność sprawy – Im więcej kwestii spornych (np. ustalenie opieki nad dziećmi, alimenty), tym dłużej trwa proces.
- Dostępność sądu – Sądy w dużych miastach mają więcej spraw, co może opóźniać terminy rozpraw.
- Postawa małżonków – Gotowość stron do kompromisu może przyspieszyć rozwód, podczas gdy konflikty mogą i zazwyczaj znacząco wydłużą postępowanie.
- Obciążenie sądu – W zależności od miejsca zamieszkania, czas oczekiwania na pierwszą rozprawę może wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.
- Dowody i świadkowie – Im więcej dowodów i świadków do przesłuchania, tym dłużej potrwa proces, szczególnie w przypadku rozwodu z orzekaniem o winie.
Czas trwania sprawy rozwodowej zależy od wielu zmiennych. W najlepszym scenariuszu, rozwód bez orzekania o winie może zakończyć się w ciągu kilku miesięcy, natomiast rozwód z orzekaniem o winie, zwłaszcza w przypadku trudnych i skomplikowanych spraw, może trwać nawet kilka lat. Aby zminimalizować czas postępowania, warto współpracować z doświadczonym prawnikiem oraz – jeśli tylko jest to możliwe – dążyć do jak największego porozumienia między stronami.
Emocje przy rozwodzie
Moja praktyka adwokacka pokazuje, że emocje podczas rozwodu potrafią sięgnąć zenitu. Rozwód dotyczy nie tylko Ciebie, ale również dotyka wspólnych dzieci. Zazwyczaj jedna ze stron musi się pogodzić z brakiem widywania dzieci na co dzień. To zmiana całego życia. Poszkodowany małżonek, jeżeli jest emocjonalnie związany z dziećmi, może i zapewne będzie walczył o opiekę.
Jako adwokat widziałam wiele spraw. Jestem zdania, iż warto kierować się roztropnością. Jeżeli małżonkowie kochają swoje dzieci i oboje godnie się nimi zajmują, warto się porozumieć co do opieki i alimentów. Porozumienie pomiędzy małżonkami może zostać spisane w każdym momencie, również przed pierwszą rozprawą, co później zatwierdzi sąd. Oszczędzi Wam to czas, pieniądze i zasoby emocjonalne. Jeżeli konflikt zaogni się, może być już nieodwracalny. Wpłynie to na jakość życia dzieci i Was, jako rodziców. Będziecie nimi przez całe życie.
Przed oraz w trakcie trwania rozwodu, warto zadbać o profesjonalną pomoc psychoterapeuty. Również piszę to z doświadczenia. Rozpady związków zdarzają się z wielu nieprzepracowanych problemów, które warto rozpoznać, przerobić i więcej ich nie powtórzyć. Rozwód, to zmiana. Warto w tej sytuacji również spróbować zmienić swoje życie na lepsze.
Sam rozwód jest często zmianą na lepsze, o ile sami wykorzystamy ten czas, aby poprawić swoje życie. Jako adwokat będę Cię wspierać w trakcie rozwodu. Dbam o to, aby strona prawna rozwodu była otoczona opieką adwokacką w jak najwyższym stopniu.